. انکار حدیث «علی مع الحق و الحق مع علی»

از جمله احادیثی که دلالت بر امامت و عصمت امام علی× دارد و فریقین در پذیرش آن شبهه‌‌ای ندارند، این حدیث است که پیامبر اکرم| می‌فرمایند: «علی مع الحق والحق مع علی؛ علی با حق است و حق با علی است». اما ابن‌تیمیه در اسناد آن شبهه ایجاد می‌‌کند و می‌‌گوید:

من أعظم الکلام کذباً وجهلاً، فإنّ هذا الحدیث لم یروه أحد عن النبی|، لا بإسناد صحیح ولا ضعیف، فکیف یقال: إنّهم جمیعاً رووا هذا الحدیث؟ وهل یکون أکذب ممّن یروی عن الصحابه والعلماء أنّهم رووا حدیثاً، والحدیث لایعرف عن واحد منهم أصلاً، بل هذا من أظهر الکذب.

این سخن از بزرگ‌ترین دروغ‌‌ها و نادانی‌‌هاست؛ زیرا هیچ کس این حدیث را از پیامبر| نقل نکرده است؛ نه با سند صحیح و نه با سند ضعیف! پس چگونه بعضی می‌‌گویند: تمامی محدثان آن را نقل کرده‌‌اند؟ آیا دروغ‌تر از کسی که بگوید صحابه و علماء، حدیثی را نقل کرده‌‌اند، در حالی‌که هیچ کدام از آنان این حدیث را نقل نکرده‌‌اند وجود دارد؟ بلکه این آشکارترین دروغ است!([۱])

نقد و بررسی:

این حدیث را بزرگان اهل تسنن از قول اصحاب پیامبر| که در زیر آورده می‌شود نقل کرده‌اند:

الف) امیرمؤمنان×

ترمذی در «سنن» و حاکم نیشابوری در «المستدرک علی الصحیحین» این حدیث را از امیرالمؤمنین× نقل کرده‌‌اند.([۲])

ب) ‌ام سلمه همسر پیامبر اکرم|

حدیث مزبور را طبرانی، ابوبشر دولابی، خطیب بغدادی و ابن‌عساکر نقل کرده‌‌اند.([۳])

پ) سعدبن ابی‌وقاص

این حدیث را بزاز نقل کرده و هیثمی پس از نقل آن می‌‌گوید:

یکی از راویان آن، سعدبن شعیب است، من او را نمی‌‌شناسم اما دیگر افراد این سند، مورد اطمینان هستند.([۴])

ت) ابوسعیدخدری

حافظ ابویعلی، حدیث مذکور را از قول ابو سعید خدری نقل کرده است و هیثمی پس از نقل آن در «مجمع الزوائد» می‌‌گوید:

این حدیث را ابویعلی نقل کرده و همه راویان آن ثقه و مورد اطمینان هستند.([۵])

ث) عایشه

ابن‌قتیبه دینوری، در «الامامهًْ و السیاسهًْ» به نقل این حدیث از عایشه پرداخته است.([۶])

ج) کعب بن عجزه

طبرانی در «المعجم الکبیر» حدیث مزبور را از قول کعب بن عجزه نقل نموده است.

متقی هندی در «کنزالعمال» در این باره می‌‌گوید:

هرگاه بین مردم تفرقه و اختلاف شد، علی و یارانش برحق هستند.([۷])

علی داناترین افراد به تفسیر قرآن است تا آنجا که ابن‌عباس می‌‌گوید:

آنچه از علم تفسیر در نزد من است از علی× گرفته‌ام.([۸])

اعتراف بزرگان اهل تسنن درباره حدیث

روایت مزبور را بسیاری از بزرگان اهل تسنن نقل و تصحیح کرده‌اند؛ از جمله:

هیثمی در «مجمع الزوائد» پس از نقل حدیث می‌‌گوید:

رواه أبویعلی و رجاله ثقات.([۹])

ابویعلی آن را نقل نموده و راویانش ثقه هستند.

حاکم نیشابوری در «المستدرک علی الصحیحین»، جلد۳، صفحه۱۲۴ می‌گوید:

هذا حدیث صحیح على شرط مسلم ولم یخرجاه.

این حدیث بنا به شرط مسلم (برای صحت حدیث) صحیح است ولی مسلم و بخاری آن را نقل نکرده‌اند.

ابن عساکر در «تاریخ بغداد»، جلد۱۴، صفحه۳۲۲ و ابن‌قتیبه دینوری در «الإمامهًْ والسیاسهًْ»، جلد ۱، صفحه۹۸ و فخررازی در «تفسیر کبیر»، جلد ۱، صفحه۲۰۵ و در «المحصول»، جلد۶، صفحه۱۳۴ و… آن را نقل کرده‌اند.

تبصره: گاهی رسول اکرم|، علی× را در کنار قرآن قرار داده و می‌فرمایند:

علی مع القرآن والقرآن مع علی لن یفترقا حتى یردا على الحوض.

علی با قرآن است و قرآن با علی است و از هم جدا نمی‌‌شوند تا اینکه در کنار حوض نزد من آیند.

این روایت را حاکم نیشابوری در «المستدرک» نقل کرده و می‌گوید:

هذا حدیث صحیح الاسناد وأبو سعید التیمی هو عقیصاء ثقه مأمون ولم یخرجاه.([۱۰])

این روایت دارای سند صحیحی است و ابوسعید تیمی، نام او عقیصاء است و ثقه و مورد اطمینان؛ اما این روایت را (بخاری و مسلم در صحاشان) نیاورده‌‌اند.

[۱]) ابن‌تیمیه، احمد، منهاج السنهًْ، ج۴، ص۲۳۸.

[۲]) ترمذی، محمد، سنن ترمذی، ج۵، ص۲۹۷؛ حاکم نیشابوری، ابوعبدالله محمد، المستدرک علی الصحیحین، ج۳، ص۱۱۹.

[۳]) هیثمی، علی، مجمع الزوائد، ج۷، ص۲۳۵ و ج۹، ص۱۳۴؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ج۱۴، ص۳۲۲؛ ترجمه امیرالمؤمنین، تاریخ مدینهًْ دمشق، ج۲۰، ص۲۶۱ و ج۴۲، ص۴۱۹.

[۴]) هیثمی، علی، مجمع الزوائد، ج۷، ص۲۳۵.

[۵]) همان، ص۲۳۴.

[۶]) دینوری، ابومحمدعبدالله، الامامهًْ و السیاسهًْ، ج۱، ص۹۸.

[۷]) متقی هندی، علی، کنزالعمال، ج۱۱، ص۶۲۱.

[۸]) فیض القدیر فی شرح الجامع الصغیر، ج۴، ص۳۵۷؛ دراسات فی منهاج السنهًْ، ص۲۳۱.

[۹]) هیثمی، مجمع الزوائد، ج۷، ص۲۳۵.

[۱۰]) حاکم نیشابوری، ابوعبدالله محمد، المستدرک، ج۳، ص۱۲۴؛ سیوطی، جلال‌الدین، الجامع الصغیر، ج۲، ص۱۷۷.