پذیرش امامت امام على

گفته‏اند؛ اگر مقصود از ولایت، امامت باشد، امامت باید بعد از عصر رسول خدا | باشد.

از طرفى امامت بعد از عصر رسول خدا | مشروط به بلافصل بودن نیست و امامت به این معنى را همه مسلمانان براى امام على × قائل هستند. به این شبهه توجه کنید:

«انّ الولایه بمعنى الامامه انّما تکون بعد عصر النبوّه و الرساله و الولایه المتأخّره عن عهد الرساله غیر مشروطه بالاتصال بعهد الرسول و اذا لم یتصل بعهده فلا یوجد مسلم یمنع ان تکون الولایه بهذا النمط ثابته للامام.»

این شبهه در شمارى از منابع ذکر شده است.⁽[۱]⁾

نقد

الف – در شبهه قبلى گفته شد که اگر پذیرفتیم آیه بر ولایت دلالت مى‏کند، از خود آیه و از راههاى مختلفى مى‏توان انحصار و بلافصل بودن آن را استفاده کرد. گذشته از آنکه استفاده خلافت بلافصل براى امام على × منحصر در این آیه نیست.

ب – با پذیرش انحصار بلافصل بودن جانشینى و خلافت در آیه، خلافت خلفاى قبل از امام على × – براساس آنچه در تاریخ اسلام اتفاق افتاده است – بدون دلیل شرعى خواهد بود. همچنین خلافت حاکمان بعد از امام على× همانند معاویه نیز دلیل شرعى ندارد.

ج – با پذیرش انحصار و بلافصل بودن جانشینى در آیه براى تعیین خلفاى بعد از امام على × باید به سنت رسول خدا | رجوع کرد که پیشتر براساس روایت «اثناعشر خلیفه»، جانشینان رسول خدا | تا عصر حاضر مشخص شده‏اند.

([۱]) مواهب الرحمن فى تفسیر القرآن، ج ۳، ص ۱۶۷؛ روح المعانى، ج ۶، ص ۱۶۹؛ التفسیر الکبیر، ج ۱۲، ص ۲۹.